De toekomst van digitaal ontwerponderwijs
Door Fenne, Chris en Tim
CULTUUR
Cultuur is een essentieel onderdeel van een ontwerpopleiding
Binnen de cultuur van CMD voelen we ons verbonden en willen we samen leren. Dit stimuleren we door verschillende leerjaren met elkaar in contact te brengen. We bieden studenten ruimtes waar ze graag willen zijn en die ze zich eigen kunnen maken. Iedereen is vanaf dag één een nieuwe ontwerper. Betrokkenheid van de beroepspraktijk in de opleiding draagt hieraan bij. Iedereen krijgt verantwoordelijkheid en eigenaarschap over hun eigen omgeving en leerproces.
Docenten zijn de basis van onze cultuur
We hebben een voorbeeldrol en doen zelf ook (ontwerp)projecten. Daarmee maken docenten hun expertise en passie binnen het vakgebied tastbaar voor nieuwe ontwerpers. We zijn bewust van het verborgen curriculum – de ongeschreven normen, waarden en perspectieven die ons onderwijs overdraagt. Er is kalibratie onderling over wat er wordt verstaan onder ‘goed ontwerp’.
MINDSET
De houding van een nieuwe ontwerper is essentieel voor succes
Studenten ontwikkelen gedurende de opleiding een ontwerpersmindset die bestaat uit de volgende ingrediënten: Lef, Impact, Nieuwsgierigheid en Creativiteit.
Lef
Er is lef voor nodig om onzekerheid te omarmen in het ontwerpproces. Ontwerpers werken aan uitdagingen waarin er niet maar één goed antwoord is. Tijdens het werken aan deze “wicked problems’ weet je aan het begin niet wat je uiteindelijk gaat opleveren. Nieuwe ontwerpers met lef beseffen dat er meerdere oplossingen mogelijk zijn en gaan deze uitdagingen niet uit de weg, maar krijgen energie van de ruimte die deze opdrachten bieden. Ze hebben ook het lef om kritisch naar eigen ontwerpen te kijken en niet te snel tevreden te zijn. Ze durven te itereren en te verbeteren aan de hand van feedback en eerdere exploraties. Nieuwe ontwerpers kunnen zich vastbijten in een nieuw domein, experimenteren met nieuwe technologie en kunnen snel nieuwe kennis eigen maken. Ze stappen op mensen af en durven uit hun comfortzone te stappen.
Impact
Een positieve en constructieve houding zijn het uitgangspunt waarmee we nieuwe uitdagingen aangrijpen. Nieuwe ontwerpers willen impactvolle ontwerpen maken en zijn zich bewust van hun eigen verantwoordelijkheid. Ze onderkennen de impact van de ontwerpen op de stakeholders en de samenleving op grotere schaal. We zijn ons dus bewust van verschillende perspectieven en maken gefundeerde keuzes die dit reflecteren. Nieuwe ontwerpers kunnen een visie vormen over toekomstige gebruikservaringen.
Nieuwgierigheid
Door de opleiding heen ontwikkelen nieuwe ontwerpers een nieuwsgierige houding en een open blik. Onderzoek helpt ons om te begrijpen wat er speelt. Reflectie helpt om onszelf beter te begrijpen en te groeien als ontwerper. We leren te luisteren en open te staan voor andere perspectieven door nieuwsgierig te zijn. Dit inlevingsvermogen zorgt ervoor dat context en gebruikservaring altijd centraal staat.
Creativiteit
Nieuwe ontwerpers kunnen een veelheid aan ideeën bedenken bij een gegeven uitdaging en krijgen hier energie van. Daarnaast kunnen ze kritisch kijken naar wat er bedacht is, gegronde keuzes maken en vervolgstappen bedenken. Ze kijken verder dan bestaande oplossingen en maken creatieve combinaties en nieuwe innovaties mogelijk. Ze kunnen switchen tussen het begrijpen van de huidige situatie en het vormgeven van de toekomstige situatie. Daarnaast ontwikkeld men door de jaren heen een eigen stijl en visie en leert om daarover te praten met anderen.
Eigen vorm van leren
Wisselwerking tussen analytisch en creatief
Ontwerpers identificeren in elke ontwerpsituatie problemen en/of behoeften. Dit vraagt om een analytische blik. Op basis van inzichten uit analyse en synthese krijgen ze al snel ideeën voor mogelijke oplossingsrichtingen. Mogelijke oplossingen houden ze tegen het licht om te kijken of het past bij de problemen die er zijn gevonden. Deze wisselwerking tussen analytisch en creatief kenmerkt het ontwerpdenken en wordt ontwikkeld in ontwerponderwijs.
Ons onderwijsprogramma ondersteunt deze wisselwerking door nieuwe ontwerpers steeds meer regie te geven over hun leerproces. Aanvankelijk reiken we methoden en technieken aan, maar gaandeweg vult de student steeds meer een eigen toolbox. Motivatie van de student wordt hierbij bewust geactiveerd. We geven ruimte voor ondernemerschap en tot excelleren. We kunnen inschatten waar studenten behoefte aan hebben en kunnen bewust interventies plegen die bijdragen aan het leren ontwerpen. Dit doen we door (naast als voorbeeld te fungeren) feedback te geven, vragen te stellen en samen te werken met studenten.
Design Critique
In ons ontwerponderwijs staat “design critique“ centraal. Dit is een vorm van feedback waarbij peers, docenten en professionals een rol spelen. Door elkaars werk te bespreken, maken we de begrippen en normen van ons vakgebied eigen. We ontwikkelen beoordelingsvermogen en bouwen begrip op van wat een goed ontwerp maakt. Op termijn versterkt dit het vermogen zelf te reflecteren op het eigen handelen als ontwerper. In het begin spelen we als docenten en professionals een grote rol in design critique. We demonstreren hoe experts ontwerpen bespreken en beoordelen. Later in de opleiding krijgen nieuwe ontwerpers een steeds grotere rol in design critique. Zowel docenten als studenten worden in dit proces ondersteund door tools en technieken.
PLEK
Een geschikte fysieke plek is het hart van een ontwerpopleiding
Onze fysieke omgeving, ook wel een “surface structure” van de opleiding, beïnvloedt hoe studenten leren ontwerpen. Deze studio-omgeving is een weerspiegeling van de werkplekken waar nieuwe ontwerpers in de toekomst terecht komen.
De studio is een ruimte waarin studenten een eigen werkplek hebben waar ze idealiter altijd bij kunnen. Verschillende vormen van werk zijn hier mogelijk, bijvoorbeeld brainstormen en presenteren. Studiolessen vinden doorgaans meerdere keren per week plaats in sessies van drie à vier uur. Studenten worden aangemoedigd om buiten lestijden in de studio te werken in plaats van thuis. Ook wordt interactie tussen leerjaren gestimuleerd. Didactische activiteiten in de studio zijn gericht op learning-by-doing en reflection-in-action. De praktijk heeft er een rol. De fysieke plek weerspiegelt onze cultuur, draagt bij aan het ontwikkelen van een ontwerpersmindset en ondersteunt onze ontwerpdidactiek.